Volatiliteit in toeleveringsketens van kritieke materialen

Metalen en composieten zoals titanium, Inconel en geavanceerde koolstofvezelcomposieten zijn onmisbaar voor de prestaties van moderne luchtvaartonderdelen. Tegelijkertijd zijn ze moeilijk te verkrijgen. Gegevens van McKinsey & Company tonen aan dat wereldwijde leveringsproblemen, aangejaagd door geopolitieke spanningen en industriële consolidatie, het verkrijgen van deze materialen steeds onvoorspelbaarder maken. Sancties tegen belangrijke titaniumproducenten en een toenemende vraag vanuit de defensiesector dwingen tot herprioritering, terwijl tekorten in de raffinagecapaciteit de wereldwijde beschikbaarheid verder reduceren. Omdat deze materialen zelden uitwisselbaar zijn, wordt noodplanning bijzonder complex. Zelfs leveranciers op Tier 1-niveau ondervinden moeite om leverzekerheid te garanderen wanneer er geen gediversifieerd inkooplandschap is.

Capaciteitsdruk in high-precision fabricage

De toegenomen vraag en het tekort aan gekwalificeerd personeel belasten het ecosysteem van high-precision productie fors. Volgens New Source Corporation zijn de levertijden van luchtvaartonderdelen gestegen van 20–40 weken naar 75–85 weken. Het tekort aan vakmensen is hierbij één van de grootste veroorzakers. Gecertificeerde onderdelen vereisen complexe bewerkingen zoals meerstapsverspaning, warmtebehandeling en niet-destructief testen (NDT), waarvoor zowel strikte procescontrole als gespecialiseerd personeel nodig is. Zelfs minieme verstoringen—zoals een vertraging in kalibratie of een afwezige technicus—kunnen ernstige vertragingen veroorzaken. Veel leveranciers draaien al op maximale capaciteit, waardoor verstoringen zich snel opstapelen. Bovendien beperkt het certificeringsregime de beschikbaarheid van alternatieve leveranciers, wat hersteltrajecten langzaam en kostbaar maakt.

Remmende werking van certificerings- en First Article Inspection-processen

Certificering na productie is een hardnekkige bottleneck. Officiële goedkeuringstrajecten, zoals van de FAA of EASA, vereisen volledige naleving van vastgelegde documentatie, specificaties en testnormen. Wanneer leveranciers laat in het proces worden betrokken, komen engineering wijzigingen of toleranties vaak pas aan het licht tijdens de eindinspectie. Volgens Supply Chain Management Review wordt 33% van de vertragingen in de luchtvaart veroorzaakt door late planningswijzigingen en technische input van eindklanten. Zulke verstoringen in een laat stadium kunnen volledige herkwalificatie vereisen, wat leidt tot onnodig herwerk, extra kosten en vertraging.

Fragmentatie en gebrekkige zichtbaarheid in meerlagige supply chains

Een gemiddeld luchtvaartonderdeel passeert meerdere mondiale leveranciers, die vaak los van elkaar opereren wat betreft IT-infrastructuur en communicatie. Zoals McKinsey benadrukt, leidt het gebrek aan consolidatie en digitale integratie tot blinde vlekken in de keten. Dit vertaalt zich onder meer in:

• Vertragingen bij Tier 3-leveranciers die niet worden opgemerkt door gebrek aan upstream zichtbaarheid
• Incompatibel planningssoftwarebeheer, wat resulteert in gemiste updates en vergrendelde capaciteiten
• Logistieke frictie, zoals douanevertragingen of labelproblemen die eindassemblage vertragen

Zonder end-to-end supply chain visibility kunnen inkoopteams pas reageren wanneer een onderdeel ontbreekt in de geplande productie.

Stilstand en onderinvestering bij gespecialiseerde toeleveranciers

Veel Tier 2- en Tier 3-leveranciers kampen met beperkte middelen en weinig prikkels om op te schalen. Met dunne marges, verouderde apparatuur en een uitstroom van ervaren vakmensen staan zij onder druk. Uit analyse van McKinsey blijkt dat deze onderlaag van de supply chain onderbemand en ondergefinancierd is, wat de continuïteit bedreigt. Een audit onder leveranciers in 2023 toonde aan dat bijna een derde van de lagere-tier leveranciers niet in staat is om een volumetoename van slechts 10% op te vangen zonder doorlooptijden te overschrijden. Deze structurele onderinvestering verandert tijdelijke verstoringen in langdurige risico’s—met directe gevolgen voor programma’s die vertrouwen op deze gespecialiseerde leveranciersbasis.

Grote Invloed van Levertijden: Hoe Lead Times de Inkoopstrategie Hervormen

Verlengde levertijden zijn in de luchtvaartsector niet langer incidentele tegenslagen in het inkoopproces—het zijn strategische factoren die de manier waarop organisaties plannen, uitvoeren en leveranciersprestaties beheren fundamenteel veranderen. Hoewel de oorzaken van vertragingen uiteenlopen, zijn de gevolgen steeds ingrijpend. Inkoopverantwoordelijken krijgen in zowel OEM- als MRO-omgevingen te maken met toenemende financiële risico’s, operationele verstoringen en aantasting van het merkimago.

Contractuele Risico’s door Leveringsproblemen

Voortdurende planningsonzekerheid heeft geleid tot een duidelijke toename van gemiste service level agreements (SLA’s). Wanneer kritieke componenten te laat geleverd worden, moeten bestaande contracten met OEM’s of defensieklanten vaak worden herzien—of nog problematischer: leiden ze tot boeteclausules. Het niet halen van afgesproken On-Time Delivery (OTD)-drempels heeft niet alleen gevolgen voor de directe cashflow; het tast ook de betrouwbaarheid van leveranciers aan, maakt contractverlengingen moeilijker en zet toekomstige biedingskansen onder druk.

Druk op Cashflow door Voorraadinspanningen

Om met de onzekerheid van levertijden om te gaan, zien veel inkopers zich genoodzaakt grotere voorraden aan te houden—met name bij technisch complexe componenten met een lange doorlooptijd. Dit brengt echter aanzienlijke financiële consequenties met zich mee. Een interne audit toonde aan dat het op voorraad houden van temperatuurgevoelige elektronische onderdelen in geconditioneerde omgevingen leidde tot een jaarlijkse kostenstijging van 14,6%, door onder andere verzekering, inspectie en gespecialiseerde opslag. Deze verborgen kosten leggen beslag op werkkapitaal, beperken de wendbaarheid van inkoopprocessen en maken vraagvoorspellingen onbetrouwbaarder, met verlies van operationele flexibiliteit als gevolg.

14,6% Jaarlijkse Voorraadkosten — Door opslag in klimaatbeheersing, inspecties en vastgelegde liquiditeit

Stilstand van Vloten en Complexiteit in MRO

Langere levertijden beïnvloeden direct de prestaties van Maintenance, Repair & Overhaul (MRO). Vertragingen in de levering van vervangingsonderdelen leiden tot ongeplande stilstand van vliegtuigen, een verschuiving van proactieve naar reactieve onderhoudsplanning, en bedreigen de naleving van regelgeving. Vaak veroorzaken deze vertragingen een domino-effect: noodinkopen tegen hogere prijzen, extra administratieve lasten voor certificering, en minder voorspelbare MRO-schema’s wereldwijd. Het raakt dus niet alleen de kostenstructuur—het leidt ook tot compliance-risico’s en verminderde inzetbaarheid van de vloot.

Vertrouwen van Stakeholders en Imago van het Merk

De geloofwaardigheid van strategische inkoop is afhankelijk van consistentie in uitvoering. Aanhoudende leveringsvertragingen—zelfs als ze extern veroorzaakt worden—ondermijnen het vertrouwen van engineering-, productie- en programmabeheerteams. Externe partijen zoals luchtvaart-OEM’s of overheidsklanten rekenen op leveringsbetrouwbaarheid. Analyse laat zien dat leveranciers die regelmatig afleveringstermijnen missen, intern met minder vertrouwen worden benaderd en extern met striktere contractvoorwaarden worden geconfronteerd. Dit verlies aan vertrouwen vertaalt zich uiteindelijk in een kleinere onderhandelingspositie bij planningsafspraken en minder invloed bij het vormgeven van productroadmaps.

Zeven krachtige tactieken om het risico van lange levertijden in de lucht- en ruimtevaart te minimaliseren

Het opbouwen van veerkracht binnen inkoopprocessen vereist meer dan alleen reactieve maatregelen. De volgende zeven tactieken, onderbouwd met praktijkervaring en data uit de lucht- en ruimtevaartsector, tonen hoe inkoopteams het risico van lange levertijden in de huidige kwetsbare supply chains effectief beperken.

Veerkracht Verankeren: Best-in-Class inkooppraktijken institutionaliseren

Nu levertijden toenemen en wereldwijde supply chains kwetsbaar blijven, verschuiven toonaangevende inkoopteams in de lucht- en ruimtevaart hun focus van reactieve oplossingen naar het structureel opbouwen van veerkracht. Deze evolutie — aangewakkerd door toenemende ontwerpcomplexiteit, strengere nalevingsregels en fluctuerende wereldwijde toelevering — krijgt vorm door nieuwe, geïnstitutionaliseerde werkwijzen die anticipatie, flexibiliteit en samenwerking met leveranciers verankeren in het DNA van procurement.

Slotbeschouwing: Inkoop als strategisch aandrijfwiel

In de hedendaagse luchtvaartindustrie is inkoop allang geen ondersteunende functie meer die zich uitsluitend richt op transacties en kostenbeheersing. Het is uitgegroeid tot een strategisch instrument dat zekerheid helpt creëren in een steeds complexer speelveld. Nu vliegtuigvloten uitbreiden, MRO-ecosystemen (Maintenance, Repair and Overhaul) groeien en wereldwijde toeleveringsketens steeds specialistischer worden, is het vermogen van inkoopteams om veerkracht te stimuleren belangrijker dan ooit.

Uit kerngegevens van ProQuest blijkt dat inkoop een cruciale rol speelt in het coördineren van robuuste supply chains en het integreren van geavanceerde technologieën om de veiligheid en efficiëntie van MRO-processen te waarborgen. De verschuiving is duidelijk zichtbaar: waar vroeger vooral reactief werd ingekocht, ligt het accent nu op langetermijnplanning, het ondersteunen van leveranciers en digitale samenwerking.

Een treffend voorbeeld hiervan is het gecentraliseerd delen van reserveonderdelen, zoals besproken in Aviation Maintenance Magazine. Deze tactiek toont aan hoe inkoopstrategieën financiële voorspelbaarheid kunnen combineren met operationele paraatheid. Daarnaast benoemt ResearchGate dat vooruitstrevende organisaties procurement actief inzetten om duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid te bevorderen.

Voor leiders in de luchtvaartsector gaat het dan ook niet langer alleen om het beheersen van tekorten. Het draait om leiderschap tonen en inkoop hervormen tot een proactieve motor voor innovatie, veerkracht en strategisch voordeel.