Waarom inkoop zichzelf moet heruitvinden voor het circulaire EV-tijdperk

De elektrificatie van mobiliteit verandert veel meer dan alleen aandrijflijnen—het herschrijft de spelregels van industriële waardecreatie. In Nederland, waar beleidsmakers zich hebben gecommitteerd aan een beoogde volledig circulaire economie tegen 2050, is het herfabriceren van batterijen voor elektrische voertuigen (EV’s) niet zomaar een duurzaamheidsinitiatief—het is een strategische noodzaak. Toch brengt deze transitie een fundamentele uitdaging met zich mee: traditionele inkoopmodellen, ontworpen voor lineaire productie en kosten gedreven sourcing, schieten tekort bij de complexiteit, samenwerking en naleving die circulariteit vereist.

In een lineaire keten lag de focus van inkoop op prijsafspraken, levertijden en betrouwbaarheid van leveranciers. De hedendaagse waardeketen van EV-batterijen vraagt echter om veel bredere verantwoordelijkheden. Inkopers worden geconfronteerd met complexe risico’s, zoals onbewezen duurzaamheidsclaims van leveranciers, kwaliteitsvariaties in gereviseerde componenten en constant veranderende wet- en regelgeving. Zoals circulaire economie-expert Pieter van den Berg het zegt: “Circulair inkopen is een cruciale motor voor het behalen van onze nationale duurzaamheidsdoelen in de auto-industrie.” Inkoop is daardoor geen puur operationele functie meer, maar een strategisch instrument voor milieubewustzijn, merktrouw en concurrentievoordeel.

De noodzaak tot transformatie wordt verder benadrukt door de economische kansen. Volgens EY kunnen circulaire praktijken, zoals batterij-refabricage, de materiaalkosten tot 20% verlagen. McKinsey stelt bovendien dat een circulaire toeleveringsketen de kosten van batterijproductie met 10–20% kan reduceren—een doorslaggevende factor nu Europa zich ten doel stelt om tegen 2030 30% van de wereldwijde batterijomzet te realiseren. Wanneer het goed wordt uitgevoerd, biedt circulair inkopen niet alleen voordelen op het gebied van compliance en kostenbesparing, maar ook op het vlak van innovatie en marktvastheid.

De inzet is hoog. De auto-industrie is verantwoordelijk voor circa 9% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, waarbij de productie van batterijen tot de meest milieubelastende onderdelen behoort. Voor Nederlandse inkoopverantwoordelijken is snel inspelen op dit circulaire paradigma niet optioneel—het is noodzakelijk. Succes in deze nieuwe realiteit vereist dataverantwoorde sourcing, sectoroverstijgende samenwerkingen en flexibele inkoopmodellen die aansluiten bij een economie waarin materialen voortdurend blijven circuleren in plaats van in een rechte lijn verbruikt te worden.

Naarmate de Nederlandse markt voor het herfabriceren van EV-accu’s zich ontwikkelt richting een circulair bedrijfsmodel, komen inkoopprofessionals voor complexe herstructureringen te staan. Grondstoffen zijn niet langer uniform, milieuwetgeving wordt streng gehandhaafd en innovatiecycli volgen elkaar in rap tempo op. Traditionele inkoopmethodes voldoen niet meer bij deze schaal van technische en operationele verandering. In dit artikel bespreken we drie kernuitdagingen in de inkoop—onderbouwde duurzaamheidsclaims, inconsistente productkwaliteit en verouderde contractmodellen—en reiken we concrete, regelgevingsbestendige strategieën aan.

Duurzaamheidsclaims Zonder Bewijs

Inkopers krijgen steeds vaker de opdracht om de duurzaamheidsprestaties van leveranciers te onderbouwen met harde data, maar veel leveranciers leveren nog altijd onbevestigde verklaringen. Greenwashing misleidt niet alleen stakeholders, maar stelt herfabricagebedrijven ook bloot aan juridische risico’s binnen het Europese kader voor duurzame producten.

Belangrijke richtlijnen en regelgevingen:

• De EU Taxonomieverordening vereist dat bedrijven aantonen hoe zij voldoen aan specifieke milieudoelstellingen, waaronder correcte End-of-Life (EOL) verwerking van batterijen.
• Nederlandse inkooprichtlijnen leggen nadruk op verifieerbaarheid van duurzaamheidspraktijken van leveranciers en geven de voorkeur aan gestandaardiseerde milieuverklaringen (EPD’s) en erkende milieukeurmerken.
• Kaders zoals ISO 14001 en de MVO-Prestatieladder bieden gestructureerde werkwijzen voor risicobeoordeling en aantoonbare duurzaamheid.

Aanpak voor Inkoop:

• Toets op Bewijs, Niet op Marketing: Vereis dat leveranciers onafhankelijke certificeringen aanleveren conform ISO 14001 of de MVO-Prestatieladder. Geef de voorkeur aan erkende keurmerken zoals Milieukeur.
• Integreer Verificatie in Aanbestedingen: Verwerk duurzaamheidsgedreven vragen in RFQ’s en leveranciersbeoordelingen. Gebruik meetbare indicatoren zoals percentage gerecycled materiaal en transparantie over afvalkanalen.
• Gebruik Screeningtools: Werk met gevalideerde ESG-beoordelingsplatformen, zoals EcoVadis, voor leverancierstoetsing bij onboarding of contractverlenging.
• Traceer Risicovolle Materialen: Pas traceersystemen toe bij leveranciers die EOL-accuprocessen uitvoeren—zoals GS1-gebaseerde tracering of digitale productpaspoorten.

Door inkoopbesluiten te baseren op meetbare, transparante verklaringen in plaats van op ambigue duurzaamheidsboodschappen, versterken herfabricagebedrijven hun juridische en reputatierisico’s én sluiten zij aan op Nederlandse wet- en regelgeving.

Constante Kwaliteitsvariatie in Gereviseerde Accumodules

In tegenstelling tot nieuwe OEM-componenten vertonen gereviseerde EV-accumodules sterke variatie, door verschillen in oorspronkelijk gebruik, veroudering en herconditioneringstechnieken. Dit schept niet alleen technische maar ook juridische uitdagingen—zeker gezien Europese vervoersregels voor gevaarlijke stoffen en functionele veiligheidseisen voor hoogspanningscomponenten.

Relevante normen en regelgeving:

• De ADR regelt het veilige transport van lithiumbatterijen met eisen voor etikettering, verpakkingen en integriteit.
• ISO 26262 beschrijft risicobeoordeling voor veiligheidkritische voertuigonderdelen, inclusief gereviseerde elektronische systemen.
• SAE J2980 biedt evaluatiecriteria voor hergebruikte lithium-ion batterijen afhankelijk van de toepassing.

Inkoopstrategie voor Kwaliteitsbeheersing:

• Voer Technische Audits uit: Eis leveranciersaudits of derdepartijbeoordelingen gericht op BMS-tests, celmatching en thermische testen.
• Stel Ingangscontroles vast: Formuleer minimale State of Health (SoH), diepte-ontladingslimieten en gedocumenteerde revisiecycli.
• Werk Volgens Sectorstandaarden: Laat leveranciers voldoen aan ADR Class 9-vereisten voor transport en verwijs naar ISO 26262 en SAE J2980.
• Gebruik Netwerken voor Gezamenlijke Inspectie: Betrek het bedrijfsnetwerk om gedeelde inspectiestandaarden en data-uitwisseling op te zetten.

Met duidelijke kwaliteitsvereisten en onderbouwde verificatie verhogen inkopers de veiligheid, prestaties en juridische conformiteit van variabele accurevisie-inputs.

Verouderde Contractmodellen In Een Snel Innovatielandschap

De innovatiesnelheid binnen EV-accutechnologieën is hoog—van nieuwe chemische samenstellingen tot modulaire packdesigns en geïntegreerde recyclingkanalen. Toch zijn veel bestaande contractmodellen niet meegeëvolueerd. Ze zijn gebaseerd op statische productveronderstellingen, vaste meerjarige tarieven en bieden weinig ruimte voor retourlogistiek of beleidswijzigingen.

1. Flexibele Contractstructuren
Onderhandel inkoopafspraken met flexibele prijssystemen, variabele volume-afspraken en servicecomponenten gebaseerd op de levenscyclus. Overweeg indexgekoppelde prijzen en implementeer clausules die toekomstige wetgeving integreren.

2. Onderdelenspecifieke Afspraken
Stel expliciete voorwaarden op voor eigendom van onderdelen en overdracht van garanties, afgestemd op second-life risico’s en toegang tot historische BMS-gegevens.

3. Innovatiegerichte Stimuli
Gebruik prestatie-indicatoren als betalingsprikkel of mijlpalen voor samenwerking, geef bonussen bij efficiëntieverbetering in demontage en richt mijlpalen in rond pilotklaarheid voor nieuwe recyclingstromen.

Door contracten te actualiseren op basis van technische doorbraken, wetgevingsdynamiek en capaciteitsontwikkeling stimuleren inkopers innovatie bij leveranciers en versterken ze hun strategische samenwerking binnen de circulaire economie van Nederland.

Naarmate de Nederlandse markt voor het herfabriceren van EV-accu’s volwassener wordt, moet de inkoopfunctie evolueren van reactieve probleemoplossing naar het opbouwen van duurzame capaciteiten die groei ondersteunen. De toekomstbestendige inkoopafdeling blinkt uit in drie kerndomeinen: het verifiëren van duurzame claims, het versterken van kwaliteitscontrole, en het afstemmen van contracten op innovatiecycli. Dit zijn geen optionele extra’s meer, maar fundamentele competenties die onlosmakelijk onderdeel moeten zijn van het dagelijkse inkoopproces.

Verifiëren van Duurzame Claims met Datagedreven Leveranciersaudits

Geloofwaardige duurzaamheid begint bij controleerbaar bewijs—niet bij beloften. Voor inkoopteams in de herfabricage van EV-accu’s is het essentieel dat milieugerelateerde claims onderbouwd worden met meetbare data. Dit is met name cruciaal in streng gereguleerde markten zoals de EU, waar richtlijnen zoals de aankomende Batterijverordening en bestaande REACH-eisen de verantwoordelijkheid voor claims met betrekking tot end-of-life (EOL) accuverwerking, gerecycled materiaal en CO₂-voetafdruk expliciet bij de koper neerleggen.

Inkoop kan duurzame claims verifiëren via de volgende auditvernieuwingen:

• Scorecards met Materialenspecifieke KPI’s: Gebruik criteria zoals traceerbare input en energieverbruik per hergefabriceerde accu.
• Externe Certificeringscontrole: Vereis ISO 14001 of deelname aan de MVO-Prestatieladder.
• Locatiespecifieke Audits: Voer fysieke of virtuele inspecties uit van accutest- en demontagelocaties.
• Digitale Traceerbaarheid: Stimuleer open traceerbaarheidsstandaarden zoals GS1 EPCIS of batterijpaspoorten.

Verhoogde Kwaliteitscontrole bij Hergeproduceerde Componenten

Hergeproduceerde onderdelen bieden zowel milieutechnische als economische voordelen—mits de kwaliteit strikt wordt bewaakt. Variatie in herfabricagepartners en testnormen kan leiden tot productterugroepingen en aansprakelijkheidsrisico’s. De inkoopafdeling is de eerste verdedigingslinie in dit proces, met duidelijke, meetbare kwaliteitsverwachtingen.

• Voorselectiescreening: Beoordeel kerncapaciteiten zoals thermische foutenanalyse en herprogrammeren van BMS-systemen.
• KPI’s en Benchmarkdata: Meten van “Aantal cycli tot 80% SoH” en “Retourpercentage per 1.000 leveringen” helpt prestaties te vergelijken.
• Specifieke Kwaliteitsborgingsprocessen: Baseer procesbeheersing op SAE J2980 en ISO 26262.
• Periodieke Reviews: Activeer verbetertrajecten bij defecttrends of procesvariaties.

Contractvorming die Meebeweegt met Accutechnologie

De ontwikkelingen in accutechnologie en revisietechnieken gaan razendsnel, waardoor statische contracten al snel een knelpunt vormen. In een circulaire inkoopcontext moeten contracten modulair en adaptief zijn, met ruimte voor nieuwe materialen, marktveranderingen en opkomende reverse supply chains.

• Contractuele Flexibiliteit: Houd rekening met technologische verschuivingen en herzieningsclausules voor nieuwe regelgeving.
• Afspraken over Intellectueel Eigendom: Leg vast wie de rechten bezit over testmethodieken en hoe aansprakelijkheid wordt verdeeld.
• Innovatiegerichte Stimuli: Bied bonussen voor verhoogd gerecycled materiaalgebruik of lagere defectpercentages.

Nu Nederland stevig inzet op de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn, hebben remanufacturers van EV-batterijen binnen het Nederlandse industriële ecosysteem een unieke kans om strategisch voordeel te behalen—mits zij zich afstemmen op lokale sterktes. Dankzij vooruitstrevend beleid, sterke publiek-private samenwerking, geconcentreerde toeleveranciersnetwerken en geavanceerde testfaciliteiten biedt het landelijke ecosysteem waardevolle hefbomen voor inkoopteams om remanufacturing veiliger, duurzamer en schaalbaarder te maken.

Activeer steunprogramma’s en benut regelgeving voor circulaire kansen

Zowel de landelijke als regionale overheden ondersteunen actief de transitie naar een circulaire economie, met duidelijke kaders, financiële instrumenten en regelgeving. Dit stelt inkoopprofessionals in staat om hun inkoopstrategieën niet enkel in lijn te brengen met compliance-eisen, maar ook met langetermijnwaarde voor de organisatie.

• Maak gebruik van nationale programma’s: Het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023–2030 biedt een helder stappenplan voor het verminderen van grondstoffengebruik en verlengen van productlevenscycli.
• Pas regionale best practices toe: De provincie Zuid-Holland heeft als doel om in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen te halveren via multistakeholderprogramma’s.
• Sluit aan bij lokale pilotnetwerken: In regio’s zoals Fryslân stimuleren overheden experimenten in circulair inkopen via netwerken zoals Vereniging Circulair Fryslân.

Benut Nederlandse leveranciersclusters en gedeelde ecosystemen

Nederland beschikt over een dicht netwerk van recyclers, testers en remanufacturers. Regio’s als Arnhem en Eindhoven vormen technologische hotspots voor batterij-innovatie, wat kosten en doorlooptijden verlaagt.

• Neem deel aan clusterprogramma’s: Platforms zoals Holland Circular Hotspot bieden gedeelde infrastructuur voor leveranciersdetectie en auditprogramma’s.
• Werk samen aan ketenstandaarden: Brancheorganisaties helpen bij het opzetten van herbruikbare datastandaarden en protocollen.
• Deel infrastructuur: Faciliteer gedeeld gebruik van robotische demontage, veilige opslag en second-life energy hubs om investeringskosten te verlagen.

Optimaliseer logistiek voor stedelijke milieuzones

Steden in Nederland stellen steeds strengere milieuregels op voor voertuigen, wat direct invloed heeft op transport en distributie van Class 9 gevaarlijke goederen zoals EV-batterijen.

• ADR-gecertificeerd vervoer: Werk enkel met logistieke partners die ADR-licenties hebben voor gevaarlijke stoffen.
• Voorkeur aan duurzame transporteurs: ISO 39001 of Lean & Green-certificering kan stedelijke logistiek vereenvoudigen.
• Selecteer leveranciers in logistieke hubs: Locaties nabij havens of multimodale knooppunten verlagen emissies en transporttijden.

Voor Nederlandse bedrijven die zich bezighouden met de revisie van EV-batterijen en klaar zijn om van strategie naar uitvoering te gaan, biedt de Toolkit voor Circulair Inkopen direct toepasbare hulpmiddelen om duurzaamheid, traceerbaarheid en leveranciersverantwoording in de bedrijfsvoering te integreren. Hieronder lichten we drie tools toe die specifiek zijn afgestemd op batterijrevisie en die je team direct in de praktijk kan brengen.

Ontwikkel een Leveranciersscorekaart op maat voor Batterijrevisie

Het beoordelen van leveranciersprestaties binnen een circulair model vraagt meer dan inzicht in levertijden en prijzen. Inkoopprofessionals hebben duidelijke analysetools nodig om de bijdrage van leveranciers aan circulaire doelen kwantificeerbaar te maken, bijvoorbeeld via KPI’s rond CO₂-uitstoot en veiligheid.

Ontwikkel Reverse Logistics-modellen Samen met Leveranciers en 3PL’s

Reverse logistics—het terughalen van end-of-life (EOL) batterijmodules—is cruciaal binnen circulaire EV-operaties. Door samen te werken met 3PL-partners en OEM’s kunnen materiaalketens worden gesloten en transportgerelateerde milieueffecten worden beperkt.

Start Pilots voor Traceerbaarheid en Audits

Volledige traceerbaarheid van batterijcomponenten gedurende de hele levenscyclus is essentieel in een circulair model. Gerichte pilots maken het mogelijk om uitdagingen vroeg te signaleren en processen systematisch te verbeteren, bijvoorbeeld door het gebruik van digitale productpaspoorten.

Het realiseren van circulariteit in de Nederlandse markt voor hervervaardiging van EV-batterijen vereist een gefaseerde aanpak die aansluit op zowel technologische rijping als nationale beleidsdoelstellingen. Met als doelstellingen een 50% circulaire economie in 2030 en een volledige overgang (100%) in 2050, kunnen inkoopleiders zich geen uitstel permitteren. Hier volgt een tijdsgerichte routekaart met concrete doelen.

Directe acties (binnen 6 maanden)

Implementeer leveranciersscorecards met meetbare ESG-indicatoren en voer audits uit bij leveranciers van refurbished modules. Vraag overheidssteun aan bij de RVO voor innovatiepilots rond circulariteit.

Middellange termijn (6–18 maanden)

Schaal oplossingen op en sluit leverancierscontracten met modulaire en dynamische clausules rond circulaire KPI’s. Ontwikkel samenwerkingen met 3PL en hervervaardigers voor retourlogistiek. Lanceer dashboards voor gelijktijdige monitoring van inkoop- en duurzaamheidsresultaten.

Lange termijn (langer dan 18 maanden)

Positioneer inkoop als strategisch regisseur. Bouw volledige traceerbaarheidssystemen die voldoen aan EU-vereisten voor digitale productpaspoorten en stel een Circulair Inkoopbestuur in met mandaat over KPI’s. Beloon leveranciers voor R&-initiatieven die leiden tot veiligere, duurzamere herfabricage van batterijmodules.

Nu de herfabricage van EV-batterijen in Nederland zich verder verdiept in het circulaire tijdperk, zijn inkoopleiders niet langer enkel inkopers—ze worden systeemregisseurs. Om risico’s te beperken en kansen te benutten, zijn de volgende prioriteiten essentieel:

• Voer ESG-audits uit op basis van verifieerbare data: Bestrijd greenwashing met gestructureerde evaluaties, externe certificeringen en traceerbaarheidstools.
• Ontwerp leverancierscontracten met flexibiliteit: Werk met bepalingen voor veranderende regelgeving, nieuwe batterijchemieën en prestatiegerelateerde prikkels.
• Maak gebruik van het Nederlandse circulaire ecosysteem: Samenwerkingsplatformen en innovatiehubs bieden een snelle route naar bewezen circulaire competenties.
• Test traceerbaarheid en kwaliteitsborging op risicovolle onderdelen: Richt pilots in met EV-batterijmodules, inclusief grondige audits en digitale productpaspoorten.
• Handel snel met gestructureerde stappenplannen: Gebruik gefaseerde strategieën om inkoop te transformeren tot circulaire prestatiemotor.

Door deze principes nu te integreren, voldoen inkoopleiders niet alleen aan de huidige compliance-eisen, maar bouwen ze ook een concurrentievoordeel op in een sector die zich sneller ontwikkelt dan traditionele supplychains kunnen bijbenen.